Przedszkole Gminne im. Św. Jana Pawła II w Oleśnicy

Zaburzenia integracji sensorycznej pojawiają się kiedy układ nerwowy nie radzi sobie z organizowaniem docierających do zmysłów bodźców. Mogą się one objawiać w różny sposób

i dotyczyć wszystkich, kilku lub jednego obszaru zmysłów. Zanim dojdzie do rozpoznania rodzice słyszą często ; "Taka jego uroda", "Wyrośnie z tego", "Jaki on jest niezdarny/głośny, cichutki" - słyszą rodzice maluchów od swoich krewnych. "Proszę się nie martwić, wyrośnie z tego" - powtarzają często lekarze. I rzeczywiście bywa, że dziecko "takie właśnie jest" a jego zachowanie nie jest uwarunkowane chorobowo. Bywa jednak, że maluch "nie wyrasta", a jego zachowania zaczynają niepokoić rodziców na tyle, że szukają pomocy u kolejnych specjalistów. Wtedy po raz pierwszy spotykają się z określeniem "zaburzenie SI".

Czym są zaburzenia integracji sensorycznej?

Zaburzenia integracji sensorycznej nie dotyczą uszkodzenia narządów i nie są związane z wadą wzroku czy niedosłuchem. Dotyczą one natomiast nieprawidłowości związanych z przetwarzaniem bodźców sensorycznych i najczęściej objawiają się:

• Niskim lub obniżonym poziomem koordynacji ruchowej

• Opóźnionym rozwojem mowy

• Trudnościami wychowawczymi

• Wzmożoną lub obniżoną wrażliwością na bodźce

• Brakiem lub obniżonym poziomem uwagi

Warto podkreślić, że zaburzenie SI może być rozpoznane zarówno u dzieci w normie intelektualnej z trudnościami w uczeniu się, dzieci z niepełnosprawnością ruchową czy intelektualną czy spektrum autyzmu. Jego nasilenie może przybierać różne formy i intensywność.

Często dzieci z zaburzeniami SI przejawiają zestaw charakterystycznych zachowań:
Wybrane objawy dysfunkcji integracji sensorycznej

Dziecko:

1. jest niespokojne, płaczliwe, ma kłopoty z zaśnięciem,

2. ma trudności z samodzielnym piciem, żuciem i przełykaniem pokarmów (preferuje dania papkowate),

3. źle toleruje wykonywanie przy nim czynności pielęgnacyjnych i higienicznych, takich jak: obcinanie włosów, paznokci, mycie twarzy, zębów, smarowanie kremem, czesanie, czyszczenie nosa, uszu itp.,

4. wiele czynności samoobsługowych wykonuje z trudem, powoli, niezdarnie,

5. ma problemy z samodzielnym myciem się, ubieraniem, zwłaszcza zapinaniem guzików i sznurowaniem butów,

6. ma słabą równowagę: potyka się i upada częściej niż rówieśnicy, prawie zawsze ma jakiś siniak czy zadrapanie,

7. podczas dłuższego siedzenia ma trudności z utrzymaniem głowy w pozycji pionowej, podpiera ją ręką, kładzie się na stoliku itp.,

8. jest nadruchliwe, nie może usiedzieć/ustać w jednym miejscu,

9. trudno się koncentruje, łatwo rozprasza,

10. jest impulsywne, nadwrażliwe emocjonalnie, często się obraża,

11. bywa uparte, negatywistyczne,

12. w porównaniu do innych dzieci czy wymogów sytuacji porusza się zbyt szybko lub za wolno,

13. wchodząc/schodząc po schodach częściej niż inne dzieci trzyma się poręczy, niepewnie stawia nogi,

14. nieumyślnie wchodzi lub wpada na meble, ściany, inne dzieci,

15. niewłaściwie czy wręcz dziwacznie trzyma różne przedmioty codziennego użytku, np. nożyczki, sztućce czy przybory do pisania,

16. unika dziecięcego baraszkowania z rodzicami lub rodzeństwem,

17. uwielbia ruch, poszukuje go, dąży do niego, jest stale w ruchu – biega, podskakuje, często zmienia pozycję ciała,

18. przejawia wygórowany lęk przed upadkiem lub wysokością, okazuje niepokój, gdy musi oderwać nogi od podłoża, np. wejść na wysokie schody, na drabinkę, usiąść na wysokim stołku,

19. w nowym miejscu czuje się zagubione, potrzebuje sporo czasu by zdobyć orientację w otoczeniu,

20. często myli stronę prawą i lewą, w obrębie własnego ciała oraz w otaczającej przestrzeni, podczas gier zespołowych zdarza się, że biegnie w innym kierunku niż jego drużyna, w inną stronę niż piłka, którą ma złapać, jest zdezorientowane, ma słabe wyczucie odległości,

21. nie ma ustalonej dominacji stronnej ciała (od 4 roku życia),

22. ma trudności z czytaniem i pisaniem, częściej niż inne dzieci w jego wieku myli, odwraca znaki graficzne, ma trudności w przepisywaniu, przerysowywaniu z tablicy,

23. ma kłopoty z cięciem nożyczkami, rysowaniem po śladzie, kalkowaniem itp.,

24. sprawia wrażenie słabego, szybko się męczy,

25. nie lubi karuzeli, huśtawki, lub przeciwnie – uwielbia to.

W jaki sposób można wychwycić nieprawidłowości w rozwoju integracji sensorycznej?

Należy bacznie obserwować:

• rozwój ruchowy dziecka,

• reakcje na bodźce otaczające dziecko, np. zabawki, faktury ubrań, jedzenie, muzyka etc.,

• aktywność,

• uwagę,

• rozwój mowy.

Jeśli w Waszej ocenie dziecko ma zaburzenia integracji sensorycznej lub też ich ryzyko, poproście o konsultację w poradni psychologiczno- pedagogicznej lub w gabinecie terapeuty SI. Coraz większa grupa dzieci rozwija się nieharmonijnie. Znaczna część trudności rozwojowych ujawnia się w momencie rozpoczęcia edukacji przedszkolnej i szkolnej. Rozpoczynanie wspomagania rozwoju na etapie przed-przedszkolnym czy przedszkolnym związane jest z większą efektywnością. Na tym etapie, pokonywanie swoich trudności będzie dla dziecka łatwiejsze. Pierwsze porażki, których dziecko może doznać w szkole z uwagi na swój nieharmonijny rozwój, mogą znacząco wpłynąć na jego funkcjonowanie społeczno-emocjonalne.

Kamila Drozdowska